Rozwój dziecka rozpoczyna się już od momentu poczęcia. Wielu rodziców nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że maluch w łonie mamy ma zdolność zapamiętywania i uczenia się. Tymi skomplikowanymi zagadnieniami zajmuje się szczegółowo psychologia prenatalna. Jeszcze kilkanaście, a nawet kilka lat temu tak zaawansowane technologicznie badania nad płodem nie myły możliwe. Tym czasem dziś możemy opisać procesy zachodzące w organizmie jeszcze nienarodzonego z dokładnością co do dnia.
To co się dzieje w kwestii rozwoju fizycznego, można rozpoznać organoleptycznie. Widzi to każda przyszła mama, która oczekując na narodziny malucha, obserwuje ciągły wzrost i zmiany zachodzące u jej dziecka. Ale oprócz rozwoju fizycznego, dziecko już w brzuchu mamy, rozpoczyna naukę rzeczywistości, i pod każdym względem. Rozwija się jego sposób postrzegania, maluch uczy się podstaw komunikacji społecznej, kształtują się jego indywidualne cechy.
Już wówczas jest pora na pierwsze zabawy z naszym dzieckiem
Psychologowie są zgodni co do tego, że maluch w łonie matki może odbierać jej stany emocjonalne, reagować na nie, wyczuwać czy są to emocje pozytywne czy negatywne. Odbywa się to na poziomie hormonalnym, bo wraz z krwią, która dociera do łożyska, do organizmu malucha dostają się substancje chemiczne (w tym określone hormony) produkowane przez matkę w danym momencie. Istnieją badania, które udowadniają, że te przeżycia w okresie prenatalnym, wpływają na życie malucha już po urodzeniu.
Dziecko reaguje na świat wszystkimi zmysłami. Chociaż jego organy nie są jeszcze w pełni wykształcone, to maja zdolność do odbierania pewnych bodźców. Pierwszym zmysłem, który świetnie działa już w okresie pierwszego trymestru ciąży, jest zmysł dotyku. To oczywiste, w końcu dotyk to pierwsze wrażenia z jakimi ma do czynienia mały człowiek. Potem rozwijają się też pozostałe zmysły. Obserwuje się np., że dziecko smakuje wody płodowe i zdecydowanie woli te o słodszym smaku. Bardzo ważnym dla odbioru zewnętrznego świata i budowania więzi z matką jest zmysł słuchu.
Dziecko słyszy początkowo rytm bicia serca matki oraz odgłosy wydawane przez jej organy wewnętrzne. Potem reaguje również na jej głos. Dlatego po urodzeniu można zaobserwować, że maluch pozytywnie reaguje na głosy rodziców. Po prostu wcześniej już je słyszał, nauczył się ich i zapamiętał. Teraz zaś może je identyfikować i ma poczucie bezpieczeństwa, gdy rozpoznaje znajome tony. Zatem pierwsze zabawy z maluchem mogą polegać właśnie na stymulowaniu słuchu dziecka. Można puszczać mu cichą, miarową muzykę i rejestrować zmiany zachowania: zmienną aktywność, szybsze ruchy. Badania udowadniają, że słuchanie muzyki ma wpływ na przyszłe życie dziecka, bo może zadecydować o jego umiejętnościach relaksowania się odpoczynku.
Zabawy z maluchem podejmujemy również od razu po jego urodzeniu
Mogłoby się wydawać, że zabawa z niemowlakiem jest dość trudna, ale każdy kontakt głosowy, dotykowy, czy wzrokowy z dzieckiem jest pewną formą zabawy. Ten kontakt z dzieckiem już od samego początku buduje jego poczucie bezpieczeństwa, zaufania do rodziców, uczy komunikowania się ze światem i umożliwia intensywny rozwój.
W miarę jak dziecko rośnie, zabawy przybierają bardziej zaawansowaną formę. Ale już w zabawie z niemowlakiem czy dwulatkiem warto stosować strategie, które ułatwią mu późniejszą naukę w przedszkolu i szkole. Pomogą nam w tym wszelkie zabawki, które przyczyniają się do pobudzania kreatywności dziecka i umożliwiają mu samodzielne działanie. Dziecko uczy się zawsze poprzez działania i własne doświadczenia. Zamiast kupować mu zabawki interaktywne, zadbajmy o takie zabawki, które pozwolą mu właśnie na samodzielność.
Możliwości są w zasadzie niemal nieograniczone. Takim najprostszym przykładem niech będą kolorowe obrazki dla maluchów, które mogą służyć do nauki pierwszych słów i nazw rozmaitych przedmiotów. Starszaki mogą je również kolorować, lub tworzyć własne kompozycje za pomocą rożnych technik. W przedszkolach odbywają się często zajęcia z sensor plastyki.
Dzieci otrzymują zadania polegające na tworzeniu własnych kompozycji z takich produktów jak: makaron, ryż, przyprawy, zioła itp. W domu również możemy zafundować im taką twórczą zabawę. Najprostsza forma to zwykła masa solna, którą przygotujemy sami w domu. Taka zabawa wspaniale działa na rozwój motoryki małej, pozwala poznawać faktury i konsystencje, rozróżniać kształty i rozpoznawać przestrzeń trójwymiarową. Po takim treningu maluch będzie z pewnośćią zadowolony i dumny z siebie.
